Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και
τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)
1.Η κατάκτηση της ελληνικής Χερσονήσου
Tο μοιραίο πλήγμα στον Παρθενώνα
" Στις 26 Σεπτεμβρίου του 1687 ,ο Παρθενώνας δέχτηκε ένα μοιραίο χτύπημα από την στρατιά του Φραγκίσκου Μοροζίνι, Βενετού αρχιστράτηγου. Μια οβίδα που έπεσε στην πυριτιδαποθήκη που υπήρχε μέσα στον παρθενώνα προκάλεσε μεγάλη έκρηξη με αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές καταστροφές στον Ιερό Ναό."
2. Οι συνθήκες ζωής των υποδούλων
3. Η θρησκευτική και η πολιτική οργάνωση των Ελλήνων
b_enotita_kef.3.pdf | |
File Size: | 911 kb |
File Type: |
4. Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί
Τι ήταν οι κλέφτες
«Το "κλέφτης" ήτον καύχημα. Έλεγε "είμαι κλέφτης" και η ευχή των πατέρων ενός παιδιού ήτον να γίνη κλέφτης. Το "κλέφτης" εβγήκε από την εξουσία. Εις του πατρός μου τον καιρό, ήτον ιερό πράγμα να πειράξουν Έλληνα. Και όταν οι κλέπται ήρχοντο εις συμπλοκή με τους Τούρκους, όλοι οι γεωργοί άφηναν το ζευγάρι*, και επάγαιναν να βοηθήσουν τους κλέπτας. Εις τας ημέρας μου επειράζοντο* και Έλληνες ομοφρονούντες* με τους Τούρκους. Όταν ήλθε ο Ανδρούτσος, ο πατέρας του Οδυσσέως, εγνωρίσθηκα εις την Μάνη, και τον εσυντρόφευσα έως εις την Κόρινθο. Εις τον κατατρεγμό μας, διά δεκαπέντε ημέραις ούτε εκοιμώμεθα ούτε ετρώγαμε, εσώσαμε τα φουσέκια*, καθημέρα πόλεμο».
Κολοκοτρώνη Απομνημονεύματα, Καταγραφή Γ. Τερτσέτη, επιμέλεια Τάσος Βουρνάς, Αθήνα 1983, σ. 64.
«Το "κλέφτης" ήτον καύχημα. Έλεγε "είμαι κλέφτης" και η ευχή των πατέρων ενός παιδιού ήτον να γίνη κλέφτης. Το "κλέφτης" εβγήκε από την εξουσία. Εις του πατρός μου τον καιρό, ήτον ιερό πράγμα να πειράξουν Έλληνα. Και όταν οι κλέπται ήρχοντο εις συμπλοκή με τους Τούρκους, όλοι οι γεωργοί άφηναν το ζευγάρι*, και επάγαιναν να βοηθήσουν τους κλέπτας. Εις τας ημέρας μου επειράζοντο* και Έλληνες ομοφρονούντες* με τους Τούρκους. Όταν ήλθε ο Ανδρούτσος, ο πατέρας του Οδυσσέως, εγνωρίσθηκα εις την Μάνη, και τον εσυντρόφευσα έως εις την Κόρινθο. Εις τον κατατρεγμό μας, διά δεκαπέντε ημέραις ούτε εκοιμώμεθα ούτε ετρώγαμε, εσώσαμε τα φουσέκια*, καθημέρα πόλεμο».
Κολοκοτρώνη Απομνημονεύματα, Καταγραφή Γ. Τερτσέτη, επιμέλεια Τάσος Βουρνάς, Αθήνα 1983, σ. 64.
Τα Κλέφτικα Τραγούδια
Επανάληψη Κεφαλαίου
5. Η οικονομική ζωή
η οικονομική ζωή from fotist
Η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή
"Πήρε το όνομά της από το ομώνυμο Βουλγαρικό χωριό, (σήμερα ονομάζεται Kainarca), κοντά στη Σιλιστρία, στο οποίο υπογράφηκε το 1774, που ήταν το αποτέλεσμα του πρώτου μεγάλου Ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-74), στον οποίο η Ρωσία κατέλαβε την Αζοφική, την Κριμαία και τη Βεσσαραβία..."
"Σε ό,τι αφορά στα ελληνικά ενδιαφέροντα, με την υπογραφή της Συνθήκης κατοχυρώθηκε νομικά το δικαίωμα της χρήσης της ρωσικής σημαίας από Έλληνες πλοιοκτήτες, όπως και η ναυπήγηση πλοίων μεγάλου εκτοπίσματος. Χρησιμοποιώντας τη ρωσική σημαία και τη χορήγηση αδείας επιτηδεύματος, σε όσους ύψωναν τη ρωσική σημαία, από τον διοικητή της Οδησσού, ο εμπορικός στόλος των Ελλήνων πλοιοκτητών αναπτύχθηκε θεαματικά... Το σημαντικότερο άρθρο της Συνθήκης αυτής για τους Έλληνες ήταν το 7ο κατά το οποίο: «Η Πύλη υπόσχεται να παρέχει συνεχή προστασία στη Χριστιανική Θρησκεία και τις εκκλησίες αυτής».
Επανάληψη Κεφαλαίου
6. Οι Έλληνες των παροικιών και των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών
Οι Έλληνες των παροικιών και των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών
More presentations from Apostolos Angelopoulos
Επανάληψη Κεφαλαίου
7. Οι δάσκαλοι του Γένους
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός
1714 – 1779
Το βαφτιστικό του όνομα ήταν Κώνστας και γεννήθηκε στο Μεγάλο Δέντρο της Αιτωλίας το 1714 από γονείς θεοσεβούμενους. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο ιεροδιδασκαλείο του Γεράσιμου Λύτσικα στη Σιγδίτσα Φωκίδας και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στη Μονή της Αγίας Παρασκευής στα Βραγγιανά των Αγράφων.
Μόλις τελείωσε το σχολείο δούλεψε ως δάσκαλος στην ευρύτερη περιοχή της Ναυπακτίας και μόλις ιδρύθηκε η Αθωνιάδα Σχολή στο Άγιο Όρος ήταν από τους πρώτους σπουδαστές της. Παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, με δασκάλους τον Παναγιώτη Παλαμά, τον Ευγένιο Βούλγαρη και το Νικόλαο Τζαρτζούλη και μελέτησε σε βάθος την Αγία Γραφή και το έργο των Πατέρων της Εκκλησίας. Το 1759 ενδύθηκε το μοναχικό σχήμα στη Μονή του Αγίου Φιλοθέου κι έλαβε το όνομα Κοσμάς. Μετ’ ολίγον χειροτονήθηκε ιερέας.
Τον επόμενο χρόνο, με την προτροπή του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σωφρονίου Β’, ο οποίος είχε εκτιμήσει τις αρετές και το δυναμικό του χαρακτήρα, ξεκίνησε το ιεραποστολικό του έργο στο υπόδουλο έθνος, το οποίο συνέχισε αδιάλειπτα για είκοσι χρόνια και επισφράγισε με το μαρτύριό του. Ο πατρο-Κοσμάς πραγματοποίησε τέσσερις μεγάλες περιοδείες σε διάφορες περιοχές του Ελληνισμού, από την Κωνσταντινούπολη ως την Πελοπόννησο και από τα νησιά του Αιγαίου ως την Αλβανία. Κήρυττε το λόγο του Θεού σε γλώσσα απλή και κατανοητή, ενώ παράλληλα ενίσχυε το φρόνημα του υπόδουλου γένους στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ο φλογερός ιερωμένος προέτρεπε να ιδρύουν σχολεία και εκκλησίες, γιατί θεωρούσε το σχολείο θεμέλιο για τη θρησκευτική και ηθική αναγέννηση των Ελλήνων. «Καλύτερον, αδελφέ μου, να έχης ελληνικόν σχολείον εις την χώρα σου, παρά να έχης βρύσες και ποτάμια» έλεγε. Κατέκρινε όσους Έλληνες μιλούσαν βλάχικα ή αρβανίτικα και τους προέτρεπε να μαθαίνουν στα παιδιά τους Ελληνικά, γιατί «και η εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν». Από επιστολή του προς τον αδελφόν του Χρύσανθο πληροφορούμαστε ότι ίδρυσε 10 ελληνικά σχολεία της αρχαίας ελληνικής διαλέκτου και 200 δημοτικά σχολεία.
Ο Κοσμάς κήρυττε την εμμονή στην ορθόδοξη πίστη. Η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον είναι οι δύο άξονες γύρω από τους οποίους περιστρεφόταν περισσότερο η διδασκαλία του. «Καθώς ένα χελιδόνι χρειάζεται δύο πτέρυγας δια να πετά εις τον αέρα, ούτω και ημείς χρειαζόμεθα αυτάς τα δύο αγάπας, διότι χωρίς αυτών είναι αδύνατον να σωθώμεν» έλεγε.
Η αγάπη και η ευλάβεια προς τον Θεό έπρεπε να εκδηλώνεται και με την τήρηση της Κυριακής αργίας, την οποία όμως κατέλυαν οι Εβραίοι με τα παζάρια. Γι’ αυτό το λόγο κατά τα τελευταία χρόνια της δράσης του επιτέθηκε με ασυνήθιστη οξύτητα εναντίον τους. «Δέκα χιλιάδες χριστιανοί με αγαπώσι και ένας με μισεί. Χίλιοι Τούρκοι με αγαπώσι και ένας όχι τόσον. Χιλιάδες Εβραίοι θέλουν τον θάνατόν μου και ένας όχι» έγραφε στον αδελφό του Χρύσανθο. Ο πατροΚοσμάς με το κήρυγμά του προκάλεσε την οργή των Εβραίων της Ηπείρου, οι οποίοι τον διέβαλαν ως όργανο των Ρώσων και υποκινητή επανάστασης των χριστιανών εναντίον του οθωμανικού κράτους στον πασά της περιοχής. Έτσι, καθώς κήρυττε το λόγο του Θεού στο χωριό Κολικόντασι του Βερατίου (σημερινό Μπεράτι Αλβανίας) συνελήφθη στις 23 Αυγούστου 1779 με εντολή του τοπικού ηγεμόνα Κουρτ Πασά και την επομένη κρεμάστηκε από δέντρο στις όχθες του ποταμού Άψου. Το σώμα του ρίχτηκε στο ποτάμι, απ’ όπου το ανέσυρε ο εφημέριος του χωριού και το έθαψε.
Τον χαρακτήρα του κηρύγματός του δείχνουν οι «Διδαχές» του, όσες διασώθηκαν από τους μαθητές του, οι οποίοι τον ακολουθούσαν στις διάφορες περιοδείες του και κρατούσαν σημειώσεις. Ο Κοσμάς είναι γνωστός στις μέρες μας και για τις προφητείες του. Από τις πολλές προφητείες του, που διασώζονται, άλλες αναφέρονται στην απελευθέρωση του Γένους, άλλες στο μέλλον προσώπων και πόλεων, άλλες στο μέλλον της ανθρωπότητας και άλλες στις καταπληκτικές εφευρέσεις της επιστήμης. Αναφέρουμε τις πιο γνωστές:
Πηγή:https://www.sansimera.gr/biographies/941
1714 – 1779
Το βαφτιστικό του όνομα ήταν Κώνστας και γεννήθηκε στο Μεγάλο Δέντρο της Αιτωλίας το 1714 από γονείς θεοσεβούμενους. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο ιεροδιδασκαλείο του Γεράσιμου Λύτσικα στη Σιγδίτσα Φωκίδας και στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στη Μονή της Αγίας Παρασκευής στα Βραγγιανά των Αγράφων.
Μόλις τελείωσε το σχολείο δούλεψε ως δάσκαλος στην ευρύτερη περιοχή της Ναυπακτίας και μόλις ιδρύθηκε η Αθωνιάδα Σχολή στο Άγιο Όρος ήταν από τους πρώτους σπουδαστές της. Παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, με δασκάλους τον Παναγιώτη Παλαμά, τον Ευγένιο Βούλγαρη και το Νικόλαο Τζαρτζούλη και μελέτησε σε βάθος την Αγία Γραφή και το έργο των Πατέρων της Εκκλησίας. Το 1759 ενδύθηκε το μοναχικό σχήμα στη Μονή του Αγίου Φιλοθέου κι έλαβε το όνομα Κοσμάς. Μετ’ ολίγον χειροτονήθηκε ιερέας.
Τον επόμενο χρόνο, με την προτροπή του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σωφρονίου Β’, ο οποίος είχε εκτιμήσει τις αρετές και το δυναμικό του χαρακτήρα, ξεκίνησε το ιεραποστολικό του έργο στο υπόδουλο έθνος, το οποίο συνέχισε αδιάλειπτα για είκοσι χρόνια και επισφράγισε με το μαρτύριό του. Ο πατρο-Κοσμάς πραγματοποίησε τέσσερις μεγάλες περιοδείες σε διάφορες περιοχές του Ελληνισμού, από την Κωνσταντινούπολη ως την Πελοπόννησο και από τα νησιά του Αιγαίου ως την Αλβανία. Κήρυττε το λόγο του Θεού σε γλώσσα απλή και κατανοητή, ενώ παράλληλα ενίσχυε το φρόνημα του υπόδουλου γένους στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ο φλογερός ιερωμένος προέτρεπε να ιδρύουν σχολεία και εκκλησίες, γιατί θεωρούσε το σχολείο θεμέλιο για τη θρησκευτική και ηθική αναγέννηση των Ελλήνων. «Καλύτερον, αδελφέ μου, να έχης ελληνικόν σχολείον εις την χώρα σου, παρά να έχης βρύσες και ποτάμια» έλεγε. Κατέκρινε όσους Έλληνες μιλούσαν βλάχικα ή αρβανίτικα και τους προέτρεπε να μαθαίνουν στα παιδιά τους Ελληνικά, γιατί «και η εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν». Από επιστολή του προς τον αδελφόν του Χρύσανθο πληροφορούμαστε ότι ίδρυσε 10 ελληνικά σχολεία της αρχαίας ελληνικής διαλέκτου και 200 δημοτικά σχολεία.
Ο Κοσμάς κήρυττε την εμμονή στην ορθόδοξη πίστη. Η αγάπη προς τον Θεό και η αγάπη προς τον πλησίον είναι οι δύο άξονες γύρω από τους οποίους περιστρεφόταν περισσότερο η διδασκαλία του. «Καθώς ένα χελιδόνι χρειάζεται δύο πτέρυγας δια να πετά εις τον αέρα, ούτω και ημείς χρειαζόμεθα αυτάς τα δύο αγάπας, διότι χωρίς αυτών είναι αδύνατον να σωθώμεν» έλεγε.
Η αγάπη και η ευλάβεια προς τον Θεό έπρεπε να εκδηλώνεται και με την τήρηση της Κυριακής αργίας, την οποία όμως κατέλυαν οι Εβραίοι με τα παζάρια. Γι’ αυτό το λόγο κατά τα τελευταία χρόνια της δράσης του επιτέθηκε με ασυνήθιστη οξύτητα εναντίον τους. «Δέκα χιλιάδες χριστιανοί με αγαπώσι και ένας με μισεί. Χίλιοι Τούρκοι με αγαπώσι και ένας όχι τόσον. Χιλιάδες Εβραίοι θέλουν τον θάνατόν μου και ένας όχι» έγραφε στον αδελφό του Χρύσανθο. Ο πατροΚοσμάς με το κήρυγμά του προκάλεσε την οργή των Εβραίων της Ηπείρου, οι οποίοι τον διέβαλαν ως όργανο των Ρώσων και υποκινητή επανάστασης των χριστιανών εναντίον του οθωμανικού κράτους στον πασά της περιοχής. Έτσι, καθώς κήρυττε το λόγο του Θεού στο χωριό Κολικόντασι του Βερατίου (σημερινό Μπεράτι Αλβανίας) συνελήφθη στις 23 Αυγούστου 1779 με εντολή του τοπικού ηγεμόνα Κουρτ Πασά και την επομένη κρεμάστηκε από δέντρο στις όχθες του ποταμού Άψου. Το σώμα του ρίχτηκε στο ποτάμι, απ’ όπου το ανέσυρε ο εφημέριος του χωριού και το έθαψε.
Τον χαρακτήρα του κηρύγματός του δείχνουν οι «Διδαχές» του, όσες διασώθηκαν από τους μαθητές του, οι οποίοι τον ακολουθούσαν στις διάφορες περιοδείες του και κρατούσαν σημειώσεις. Ο Κοσμάς είναι γνωστός στις μέρες μας και για τις προφητείες του. Από τις πολλές προφητείες του, που διασώζονται, άλλες αναφέρονται στην απελευθέρωση του Γένους, άλλες στο μέλλον προσώπων και πόλεων, άλλες στο μέλλον της ανθρωπότητας και άλλες στις καταπληκτικές εφευρέσεις της επιστήμης. Αναφέρουμε τις πιο γνωστές:
- «Το ποθούμενον θα γίνη στην τρίτη γενεά. Θα το ιδούν τα εγγόνια σας». Πράγματι, η γενιά του 1821 υπήρξε η τρίτη από την εποχή του Κοσμά.
- «Πότε θα ‘ρθή το ποθούμενον;» ρώτησαν τον Κοσμά στα Τσαραπλανά της Ηπείρου. «Όταν θα σμίξουν αυτά» απάντησε εκείνος, δείχνοντας δύο μικρά δέντρα. Αυτά, τελικά, μεγάλωσαν κι ενώθηκαν το 1912, χρονιά των Βαλκανικών Πολέμων.
- Θα έλθη καιρός που θα διευθύνουν τον κόσμον τα άλαλα και τα μπάλαλα», εννοώντας τα άψυχα μηχανήματα των διαφόρων εφευρέσεων».
- «Θα ‘ρθή καιρός που οι άνθρωποι θα μιλούν από ένα μακρυνό μέρος σε άλλο, σαν νά ‘ναι σε πλαγινά δωμάτια».
- «Θα δήτε να πετάνε άνθρωποι στον ουρανό σαν μαυροπούλια και να ρίχνουν φωτιά στον κόσμο».
Πηγή:https://www.sansimera.gr/biographies/941
Επανάληψη Κεφαλαίου
8. Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής
8. Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής
More presentations from Angelos Haralabous
Ο Ρήγας Βελεστινλής
Η Χάρτα του Ρήγα
Πίναξ Γεωγραφικός της Ελλάδος του Ανθιμου Γαζή. Απ' τους σπανιότερους Ελληνικούς χάρτες, τυπωμένος στη Βιέννη το 1800. Θεωρείται νέα έκδοση τής Χάρτας του Ρήγα (1797)
Αποτελείται από φύλλα χάρτου σε λινό ύφασμα.
Κεντρική Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιταλίας στη Φλωρεντία
Ο Αδαμάντιος Κοραής
Αδαμάντιος Κοραής
Αποφθέγματα - Γνωμικά - Ρήσεις
- Η εκπαίδευση των παιδιών είναι απ' τα πιο απαραίτητα κι από τα πρώτα καθήκοντα των γονιών.
- Κεντρίστε τη φιλοτιμία με το να επαινείτε τα καλά και στους γονείς και στα παιδιά. Ο έπαινος θερμαίνει κι αυξάνει τα καλά, ενώ αντίθετα η αδιαφορία τα παγώνει, τα ζαρώνει και τελικά τ' απονεκρώνει.
- Μικρότερο κακό είναι η αγραμματοσύνη, παρά η κακή και χωρίς μέθοδο εκπαίδευση. Είναι βέβαιο πως ανάμεσα στους αγράμματους ευκολότερα βρίσκει κανείς άνθρωπο ενάρετο, παρά ανάμεσα σ' εκείνους που εκπαιδεύτηκαν χωρίς σωστή μέθοδο.
- Οι δικαστές πρέπει να έχουν σαν οδηγό τα έθιμα, τα κείμενα και προ παντώς τον ορθό λόγο.
- Όπου βλέπεις πολέμους μην έχεις καμιά αμφιβολία πως εκεί η πολιτική έχει χωριστεί απ' την ηθική. Οι συχνοί πόλεμοι είναι σημάδι αδιάψευστο της πλεονεξίας και της βαρβαρότητας των Εθνών.
- Παίνεψε τόσο τον καλόν, ώστε απ' αυτό να ενοχλείται ο αδιάφορος, να ντρέπεται ο κακός, και τότε θα δεις τι αποτελέσματα μπορεί να φέρει αυτή η τακτική.
- Πολιτεία που δεν έχει σαν βάση της την παιδεία, είναι οικοδομή πάνω στην άμμο.
Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Χίου “Αδαμάντιος Κοραής” ιδρύθηκε το 1792 ως παράρτημα της Μεγάλης Σχολής της Χίου. Τον κυρίως πυρήνα της αποτελούσαν τότε τα βιβλία του Αδαμάντιου Κοραή και φίλων του Ελλήνων του εξωτερικού. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές βιβλιοθήκες, με συνολικά 250.000 τίτλους που φιλοξενεί σημαντικές συλλογές χειρογράφων χιακού ιστορικού ενδιαφέροντος ως επί το πλείστον, δυσεύρετων ομηρικών εκδόσεων και παλαιτύπων, σπάνιων εφημερίδων και περιοδικών του 19ου και 20ου αιώνα, καθώς και προσωπικές συλλογές Χίων λόγιων.
Ο Κοραής γεννήθηκε το 1748. Σπούδασε ιατρική στο Μονπελιέ της Γαλλίας. Μετοίκησε στο Παρίσι το 1788. Διέγραψε μια λαμπρή πορεία ως φιλόλογος και εθνεγέρτης, έχοντας πάντα κατά νου τη σκλαβωμένη Ελλάδα και την αγαπημένη του Χίο.
Η βιβλιοθήκη που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του, ήταν η σημαντικότερη βιβλιοθήκη της Ανατολής μέχρι την καταστροφή της Χίου το 1822. Καταστράφηκε δε δις, το 1822 και το 1881. Μετά το σεισμό του 1881, μετεγκαταστάθηκε στο κτίριο που στεγάζεται ως σήμερα, το όποιο διαμορφώθηκε με δωρεά του ευεργέτη Φιλίππου Αργέντη. Το 1948, με πρωτοβουλία του ιδίου κτίστηκε ο δεύτερος όροφος, όπου στεγάζονται Το Λαογραφικό Μουσείο και η Πινακοθήκη.
Λίγα χρόνια πριν, το 1932 ο Φίλιππος Αργέντης ιδρύει το σύλλογο "Αργέντη" σκοπεύοντας στη διάσωση του λαογραφικού και ιστορικού υλικού της Χίου. Το 1937 γίνονται τα εγκαίνια του "Εθνολογικού Μουσείου", το οποίο στεγάστηκε αρχικά σε μια αίθουσα του Γυμνασίου Χίου. Έκτοτε το υλικό πλουτίστηκε είτε λόγω δωρεών ή λόγω νέων αγορών από το μεγάλο ευεργέτη.
Φτάνοντας στο 1948, ο ιδρυτής του Λαογραφικού Μουσείου Φίλιππος Αργέντης αποφασίζει να επεκτείνει το κτίριο της Βιβλιοθήκης, προσθέτοντας δεύτερο όροφο, ώστε να συστεγαστεί η Λαογραφική Συλλογή και οι Ιστορικοί και Τοπογραφικοί Πίνακες της Χίου, δωρεές του ιδίου. Το 1962 γίνονται τα εγκαίνια των νέων αιθουσών.
Μετά το θάνατο του το 1974, ο γιος του Παντελής Φ. Αργέντης δωρίζει και άλλα βιβλία και πίνακες στο Μουσείο το οποίο επεκτείνει, τροποποιεί και διαμορφώνει στη σημερινή του μορφή. Οι πίνακες που ως τις μέρες μας στολίζουν την είσοδο της Βιβλιοθήκης, το χώρο της σκάλας και το διάδρομο του ορόφου και αναφέρονται στην Ιστορία της Χίου, προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Φιλίππου Π. Αργέντη.
Πηγή: http://www.politischios.gr/politismos/11-thisayroi-tis-bibliothikis-korai-poy-axizei-na-deite
Ο Κοραής γεννήθηκε το 1748. Σπούδασε ιατρική στο Μονπελιέ της Γαλλίας. Μετοίκησε στο Παρίσι το 1788. Διέγραψε μια λαμπρή πορεία ως φιλόλογος και εθνεγέρτης, έχοντας πάντα κατά νου τη σκλαβωμένη Ελλάδα και την αγαπημένη του Χίο.
Η βιβλιοθήκη που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του, ήταν η σημαντικότερη βιβλιοθήκη της Ανατολής μέχρι την καταστροφή της Χίου το 1822. Καταστράφηκε δε δις, το 1822 και το 1881. Μετά το σεισμό του 1881, μετεγκαταστάθηκε στο κτίριο που στεγάζεται ως σήμερα, το όποιο διαμορφώθηκε με δωρεά του ευεργέτη Φιλίππου Αργέντη. Το 1948, με πρωτοβουλία του ιδίου κτίστηκε ο δεύτερος όροφος, όπου στεγάζονται Το Λαογραφικό Μουσείο και η Πινακοθήκη.
Λίγα χρόνια πριν, το 1932 ο Φίλιππος Αργέντης ιδρύει το σύλλογο "Αργέντη" σκοπεύοντας στη διάσωση του λαογραφικού και ιστορικού υλικού της Χίου. Το 1937 γίνονται τα εγκαίνια του "Εθνολογικού Μουσείου", το οποίο στεγάστηκε αρχικά σε μια αίθουσα του Γυμνασίου Χίου. Έκτοτε το υλικό πλουτίστηκε είτε λόγω δωρεών ή λόγω νέων αγορών από το μεγάλο ευεργέτη.
Φτάνοντας στο 1948, ο ιδρυτής του Λαογραφικού Μουσείου Φίλιππος Αργέντης αποφασίζει να επεκτείνει το κτίριο της Βιβλιοθήκης, προσθέτοντας δεύτερο όροφο, ώστε να συστεγαστεί η Λαογραφική Συλλογή και οι Ιστορικοί και Τοπογραφικοί Πίνακες της Χίου, δωρεές του ιδίου. Το 1962 γίνονται τα εγκαίνια των νέων αιθουσών.
Μετά το θάνατο του το 1974, ο γιος του Παντελής Φ. Αργέντης δωρίζει και άλλα βιβλία και πίνακες στο Μουσείο το οποίο επεκτείνει, τροποποιεί και διαμορφώνει στη σημερινή του μορφή. Οι πίνακες που ως τις μέρες μας στολίζουν την είσοδο της Βιβλιοθήκης, το χώρο της σκάλας και το διάδρομο του ορόφου και αναφέρονται στην Ιστορία της Χίου, προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Φιλίππου Π. Αργέντη.
Πηγή: http://www.politischios.gr/politismos/11-thisayroi-tis-bibliothikis-korai-poy-axizei-na-deite
Επανάληψη Κεφαλαίου
Τα κυριότερα επαναστατικά κινήματα
9. Τα κυριότερα επαναστατικά κινήματα
More presentations from Angelos Haralabous
Τα κυριότερα επαναστατικά κινήματα - Ιστορία ΣΤ΄ τάξης
More presentations from Apostolos Angelopoulos
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Έλληνες επαναστάτησαν πολλές φορές για να απελευθερωθούν.Τα επαναστατικά κινήματα, πριν από την επανάσταση του 1821, υπολογίζονται πάνω από 40. Όλα όμως αυτά τα επαναστατικά κινήματα απέτυχαν για δύο κυρίως λόγους:
Είχαν τοπικό χαρακτήρα και ήταν ανοργάνωτα.
Είχαν τοπικό χαρακτήρα και ήταν ανοργάνωτα.
Ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571
Στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571 ο τουρκικός στόλος καταστράφηκε ολοκληρωτικά από το συμμαχικό στόλο των Ευρωπαίων, στον οποίο συμμετείχαν και ελληνικά πλοία.
«Τὴν ἡμέρα ἐκείνη διαλύθηκε σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο ἡ μέχρι τότε ὑφιστάμενη πεποίθηση, ὅτι οἱ Τούρκοι ἧσαν ἀνίκητοι στὴν θάλασσα». Μιγκέλ Θερβάντες [1547-1616(διάσημος Ἱσπανός συγγραφέας ὁ ὁποῖος πολέμησε ἡρωικά καί τραυματίσθηκε στὴν ναυμαχία)].
Η Οθωμανική πλευρά κατόρθωσε να διασώσει μόλις 50 πλοία, ενώ οι απώλειες σε έμψυχο δυναμικό ανήλθαν σε 20.000 νεκρούς, ανάμεσά τους ο Μουεζίν Ζαντέ Αλή Πασάς, ο αιγύπτιος αρχηγός Μεχμέτ Σιρόκο και 160 μπέηδες. Οι σύμμαχοι έχασαν 8.000 άνδρες, μεταξύ αυτών και ο βενετός ναύαρχος Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγκο, και μόλις 20 γαλέρες. Βαρύς ήταν και ο φόρος που πλήρωσε το ελληνικό στοιχείο. Οι ιστορικοί υπολογίζουν ότι το 30-40% των νεκρών πρέπει να ήταν Έλληνες, αν υπολογίσουμε τη σύνθεση των πληρωμάτων και των δύο πλευρών. Πάντως, αρκετοί Έλληνες που είχαν στρατολογηθεί δια της βίας από τους Οθωμανούς, απέκτησαν την ελευθερία τους.
Η νίκη των συμμάχων χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό στη Δύση. Μεγάλοι ζωγράφοι της εποχής, όπως ο Τιντορέτο, ο Τιτσιάνο και ο Βερονέζε, απαθανάτισαν με έργα τους σκηνές της ναυμαχίας, ενώ ο Ελ Γκρέκο φιλοτέχνησε το πορτρέτο του μεγάλου νικητή, Δον Χουάν της Αυστρίας.
Πηγή:https://www.sansimera.gr/articles/318
«Τὴν ἡμέρα ἐκείνη διαλύθηκε σὲ ὁλόκληρο τὸν κόσμο ἡ μέχρι τότε ὑφιστάμενη πεποίθηση, ὅτι οἱ Τούρκοι ἧσαν ἀνίκητοι στὴν θάλασσα». Μιγκέλ Θερβάντες [1547-1616(διάσημος Ἱσπανός συγγραφέας ὁ ὁποῖος πολέμησε ἡρωικά καί τραυματίσθηκε στὴν ναυμαχία)].
Η Οθωμανική πλευρά κατόρθωσε να διασώσει μόλις 50 πλοία, ενώ οι απώλειες σε έμψυχο δυναμικό ανήλθαν σε 20.000 νεκρούς, ανάμεσά τους ο Μουεζίν Ζαντέ Αλή Πασάς, ο αιγύπτιος αρχηγός Μεχμέτ Σιρόκο και 160 μπέηδες. Οι σύμμαχοι έχασαν 8.000 άνδρες, μεταξύ αυτών και ο βενετός ναύαρχος Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγκο, και μόλις 20 γαλέρες. Βαρύς ήταν και ο φόρος που πλήρωσε το ελληνικό στοιχείο. Οι ιστορικοί υπολογίζουν ότι το 30-40% των νεκρών πρέπει να ήταν Έλληνες, αν υπολογίσουμε τη σύνθεση των πληρωμάτων και των δύο πλευρών. Πάντως, αρκετοί Έλληνες που είχαν στρατολογηθεί δια της βίας από τους Οθωμανούς, απέκτησαν την ελευθερία τους.
Η νίκη των συμμάχων χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό στη Δύση. Μεγάλοι ζωγράφοι της εποχής, όπως ο Τιντορέτο, ο Τιτσιάνο και ο Βερονέζε, απαθανάτισαν με έργα τους σκηνές της ναυμαχίας, ενώ ο Ελ Γκρέκο φιλοτέχνησε το πορτρέτο του μεγάλου νικητή, Δον Χουάν της Αυστρίας.
Πηγή:https://www.sansimera.gr/articles/318
Διονύσιος ο Φιλόσοφος
Τα Ορλωφικά
Ο αντιναύαρχος Αλέξιος Ορλώφ υποκίνησε με εντολή της Μεγάλης Αικατερίνης την επανάσταση των Μανιατών κατά των Τούρκων....
Η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774)
Οι συγκρούσεις μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανών τερματίστηκαν με τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774). Η συνθήκη αυτή είναι πολύ σημαντική, αφού η Ρωσία θεώρησε πως απέκτησε το δικαίωμα να παρεμβαίνει στα εσωτερικά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, προκειμένου να προστατεύσει τους Χριστιανούς που ζούσαν εκεί. Επίσης, οι Έλληνες έμποροι απέκτησαν το δικαίωμα να υψώνουν στα καράβια τους τη ρωσική σημαία.
Ο Δασκαλογιάννης
Ο Δασκαλογιάννης ξεσήκωσε τα Σφακιά εναντίον των Τούρκων και βρήκε μαρτυρικό θάνατο στο ικρίωμα αφού τον έγδαραν ζωντανό!...
Το 1770 ο χριστιανικός πληθυσμός της Κρήτης βρισκόταν στο έλεος του τουρκικού ζυγού, ο οποίος εκφραζόταν τόσο από την επίσημη αρχή του αγά όσο και από την πυγμή των ισχυρών τουρκοκρητικών οικογενειών. Χωριά εξισλαμίζονταν και ο ανταρτοπόλεμος μεταξύ των Χαΐνηδων και των Γενίτσαρων σάρωνε την ύπαιθρο. Η ορεινή και φτωχή περιοχή των Σφακίων δεν ήταν ελκυστική για τους Τούρκους και όσες φορές πάτησαν το χώμα της, έφυγαν γρήγορα. Θεωρείται ο πρωτομάρτυρας των κρητικών επαναστάσεων ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία...
Ο Ιωάννης Βλάχος ή Δασκαλογιάννης ήταν ο αρχηγός της οικογένειας των Βλάχων που είχε σημαντική οικονομική επιφάνεια και ακόμη μεγαλύτερη υπόληψη στην Άνω Πόλη. Το παρατσούκλι «ψαλιδόκωλος» που του είχαν βγάλει οι συμπατριώτες του, δεν μείωνε το κύρος του Δασκαλογιάννη, που γνώριζε γραφή και ανάγνωση και ντυνόταν ευρωπαϊκά. Είχε τέσσερα ιστιοφόρα και ταξίδευε. Μιλούσε ρωσικά και ιταλικά και έπειθε τους συγχωριανούς του ότι το «ξανθό ομόδοξο γένος» θα στηρίξει τον αγώνα. Ο πρωτόπαπας όμως των Σφακίων είχε τις επιφυλάξεις του και σύμφωνα με τον θρύλο, η πολιτική αντιπαράθεση γινόταν με μαντινάδες.
Ο Δασκαλογιάννης έλεγε: «Το Μόσκοβο θα φέρω να τα συντράμει τα Σφακιά, τσοι Τούρκους να ζυγώξου και για την Κόκκινη Μηλιά δρόμο να τώνε δώσου»
Και ο παπάς του απαντούσε: «Δάσκαλ΄ είντα λογιάζεις; Θα τα σκλαβώσεις τα Σφακιά μ΄ αυτά που λογαριάζεις…Τα παλληκάρια τω Σφακιώ εις τη φωτιά θα βάλης» Ο Δασκαλόγιαννης συγκέντρωσε τους άρχοντες των γειτονικών χωριών στον Εμπρός Γυαλό, όπου βρίσκεται σήμερα η Χώρα και αποφάσισαν να ξεσηκωθούν, καθώς έκαιγε στην υπόλοιπη Ελλάδα η φλόγα της επανάστασης του Ορλώφ....
Στις 25 Μαρτίου του 1770 ο Δασκαλόγιαννης έβγαλε πανηγυρικό λόγο μετά τη Θεία Λειτουργία. Έως το καλοκαίρι, το κίνημα οργανώθηκε και περίπου 2 χιλιάδες άνδρες άρχισαν τις επιδρομές εναντίον τουρκικών θέσεων. Στόχος του Δασκαλόγιαννη ήταν να καταλάβει πρώτα τα Χανιά και στη συνέχεια το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο με τη βοήθεια και του ρωσικού στόλο. Το σχέδιο προχωρούσε και οι Τούρκοι είχαν αρχίσει να υποχωρούν. Οι Ρώσοι κέρδισαν τους Οθωμανούς στη ναυμαχία του Τσεσμέ, αλλά τα καράβια τους δεν έφτασαν στην Κρήτη να βοηθήσουν τους Σφακιανούς. Από εκείνο το σημείο άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για την επανάσταση των Σφακιανών, που αποτελούσε ουσιαστικά την κρητική συμμετοχή στα Ορλωφικά. Η αντεπίθεση των Τούρκων Όταν οι Τούρκοι συνειδητοποίησαν ότι οι Ρώσοι δεν θα βοηθήσουν τους επαναστάτες, άρχισαν την αντεπίθεση. Το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να επιτάξουν 1.000 χριστιανούς για να μεταφέρουν τα πολεμοφόδια του οθωμανικού στρατού στα ορεινά σημεία των μαχών. Οι άνθρωποι αυτοί ονομάστηκαν «σακουλιέρηδες» και ήταν τα πρώτα θύματα των συγκρούσεων, γιατί οι Τούρκοι τους έστελναν μπροστά για κάλυψη κι έτσι δέχονταν φίλια και εχθρικά πυρά....
Ομηρικές μάχες έγιναν στην Κράπη, ενώ οι Τούρκοι έκαψαν τον Καλλικράτη και το Αφέντου. Οι Σφακιανοί υποχώρησαν βράχο βράχο και το αίμα κύλησε άφθονο και από τις δύο πλευρές. Οι Τούρκοι λεηλάτησαν την Ασκύφου και ετοιμάστηκαν για την επίθεση στον Εμπρός Γιαλό και τη χώρα των Σφακίων. Οι Κρητικοί τους καθυστερούν στα στενά της Ίμπρου και φυγαδεύουν πολλά γυναικόπαιδα στην Ανώπολη. Οι Οθωμανοί μετρούν 1.000 νεκρούς, αλλά ενισχύονται από Ηρακλειώτες Τούρκους και η αριθμητική τους υπεροχή είναι συντριπτική. Μεταφέρουν την έδρα της επιχείρησης στο Φραγκοκάστελο και το καλοκαίρι εξαπολύουν επίθεση με 6.000 άνδρες στην Ανώπολη . Ο Δασκαλόγιαννης τους αναχαιτίζει προσωρινά και στέλνει τα μισά γυναικόπαιδα, περίπου 2.500 ψυχές, στο Λουτρό. Άλλοι τόσοι άμαχοι όμως δεν καταφέρουν να ξεφύγουν και πολλοί αιχμαλωτίζονται. Η Ανώπολη λεηλατείται και ο Δασκαλόγιαννης τη βλέπει να καίγεται από τα απέναντι βουνά. Οι Σφακιανοί καταφεύγουν προς την Αράδαινα και δίνουν απελπισμένες μάχες στο φαράγγι, ενώ οι σφαγές των αμάχων στα Λιβανιανά και τον Άγιο Ιωάννη θα γράψουν με μαρτυρικό τρόπο τη σελίδα της εξέγερσης....
Ο βασανισμός και το μαρτυρικό τέλος του Δασκαλόγιαννη
Η γυναίκα, δύο από τις κόρες του και ο αδελφός του Δασκαλόγιαννη πέφτουν στα χέρια των Τούρκων. Οι συμπολεμιστές του τον αποτρέπουν να παραδοθεί, αλλά όταν μπήκε ο χειμώνας και ο πληθυσμός εξαντλήθηκε από τον ανταρτοπόλεμο, ο Δασκαλογιάννης φόρεσε τα άρματά του και εμφανίζεται μπροστά στους Τούρκους που τον μετέφεραν αρχικά στο Φραγκοκάστελο και στη συνέχεια στο Ηράκλειο έφιππος, μαζί με την κόρη του Μαρία. Για ένα διάστημα ο Δασκαλόγιαννης προσπάθησε να κερδίσει χρόνο διαδίδοντας ότι υπήρχε δήθεν κάποιος κρυμμένος θησαυρός, ενώ και οι Τούρκοι περίμεναν, ώστε να δουν αν θα υπάρξει κάποια αντίδραση από τη Ρωσία. Όταν βεβαιώθηκαν ότι δεν είχαν να κερδίσουν τίποτα από τον αιχμάλωτο Σφακιανό διέταξαν το βασανιστικό του τέλος. Έδεσαν σφιχτά τον Δασκαλόγιαννη σε ένα ικρίωμα που είχε στηθεί στην ανατολική πλατεία του Ηρακλείου και ο δήμιος άρχισε να αφαιρεί με τσακμακόπετρες κομμάτια από τη σάρκα του και να τα πετάει στους συγκεντρωμένους. Έφεραν μπροστά του ένα μεγάλο καθρέφτη για να δει τον εαυτό του κατακρεουργημένο, αλλά και τον αδελφό του τον Σγουρομάλλη, ο οποίος είχα χάσει πια τα λογικά του. Ο Δασκαλόγιαννης πέθανε στις 17 Ιουνίου 1771 από ακατάσχετη αιμορραγία και το σώμα του έμεινε τρεις ημέρες εκτεθειμένο και ο πασάς επέτρεψε να ταφεί μόνο όταν απειλούνταν πλέον με αποσύνθεση. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι το θέαμα του βασανισμού του Δασκαλόγιαννη ήταν τόσο αποτρόπαιο που απέβαλλαν έγκυες χανούμισσες. Ο θρυλικός επαναστάτης ενέπνευσε τον Ν. Καζαντζάκη. Οι αναφορές στον «Καπετάν-Μιχάλη» είναι έμμεσες αλλά ουσιαστικές. Οπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, που διοργανώθηκε στην γενέτειρά του «ο ήρωας συνεχίζει να εμπνέει όλους εκείνους που κρύβουν τον επαναστάτη κόντρα στο σύστημα και την υποτέλεια»....
Η οδύσσεια της κόρης του
Η κόρη του, Μαρία, υποχρεώθηκε να παντρευτεί Τούρκο και έζησε στην Κωνσταντινούπολη απ΄ όπου έφυγε όμως, όταν ξέσπασε η Επανάσταση κι ενώ είχε μείνει χήρα. Η ηλικιωμένη γυναίκα έγινε μοναχή στην Τήνο και βοήθησε στον Αγώνα. Οι Οθωμανοί εξάντλησαν το μένος τους στα Σφακιά, αλλά και την υπόλοιπη Κρήτη για παραδειγματισμό. Εκτιμάται ότι από τους 11.000 κατοίκους σκοτώθηκαν περισσότεροι από 3.500 χιλιάδες, 1.500 πέθαναν από τις κακουχίες και άλλοι 2.000 έφυγαν για πάντα. Η επανάσταση των «Ορλωφικών» καταπνίγηκε, αλλά η Πύλη είχε δεχθεί σημαντικό πλήγμα, όπως φάνηκε άλλωστε στη συνθήκη του Κιουτσιούκ Καϊναρτζή το 1774. Μεταξύ των όρων ήταν η αμνηστία όσων είχαν συμμετάσχει στον αγώνα, αλλά και η δυνατότητα των ελληνικών πλοίων να πλέουν υπό ρωσική σημαία, γεγονός που επέτρεψε την ανάπτυξη του ελληνικού ναυτικού που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Ο Αερολιμένας Χανίων ονομάσθηκε «Ιωάννης Δασκαλογιάννης» προς τιμήν του Κρητικού επαναστάτη....
Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr/daskalogiannis-o-thrilikos-epanastatis-pou-xesikose-ta-sfakia-enantion-ton-tourkon-ke-enepnefse-ton-kazantzaki-vrike-martiriko-thanato-sto-ikrioma-afou-ton-egdaran-zontano/
Λάμπρος Κατσώνης
Το 1788 και με αρχηγό τον Λάμπρο Κατσώνη, Έλληνα αξιωματικό του Ρωσικού στρατού, ξεκίνησε ένα νέο επαναστατικό κίνημα. Ο Κατσώνης με το μικρό του στόλο κατάφερε να κυριαρχήσει στο Αιγαίο και να τρομοκρατήσει τους Τούρκους. Με τη συνθήκη όμως Ρωσίας και Τουρκίας ο Κατσώνης εγκαταλείφθηκε από τη Ρωσία και ο στόλος του καταστράφηκε από τον τουρκικό στόλο στην περιοχή της Άνδρου. Από τότε βγήκε και η έκφραση: "Αν σ΄αρέσει μπάρμπα - Λάμπρο ξαναπέρνα από την Άνδρο".
Ο Λάμπρος Κατσώνης κατάφερε να διαφύγει και να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αγία Πετρούπολη με την οικογένειά του.
Πηγή:http://eugpapanikolaou.blogspot.gr/2013/11/blog-post_4541.html
Η ναυμαχία Λάμπρου Κατσώνη και εκστρατεία
Τους χίλιους εφτακόσιους τους ενενήντα δυο,
οπού κατέβη ο Λάμπρος με τον ορισμόν
τον πόλεμον να κάμει όλων των Τουρκών.
Από το Τριέστι εβγήκεν, στην Πάργαν έραξε
μηνά των Ηπειρώτων, και όλους έκραξε.
Τον Κύρκον και Πασχάλη μαγιόρους έκαμε
και μέσα στα καράβια μαζί του έβανε.
Στέλνει την Μπέλα Βιέννα εις τον Σάλωνα
να ασκώσει τον Αντρούτσο, τον Μακέδονα,
στην Τζια να τόνε φέρει με τ’ ασκέρι του,
και όλα τα παλικάρια, τα πλιο άξια του.
Ύστερα τους Ψαριώτες, και αυτούς έκραξε,
γιατί τους Ηπειρώτες στην Τζίαν άφησε.
Συν τους Μακεδονίτες εδιόρισε,
να του την εφυλάττουν και καλά κρατούν,
και αυτός με τους νησώτες πάγει να πολεμούν.
Στις εικοσιτρείς ήτον τ’ Απριλιού,
ημέρα του Αγίου Γεωργιού,
που η τούρκικ’ αρμάδα φθάνει,
κι αυτός τον πόλεμον πιάνει.
Από το πρωί ως το βράδυ
ο πόλεμος δεν παύει
την καπετάνια έκαμε,
κάτω να μαϊνάρει.
Βιβλιογραφικά«Η ναυμαχία Λάμπρου Κατσώνη και εκστρατεία» στο Claude Fauriel, Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1999, τ.Β΄, σ. 59-60.
Τους χίλιους εφτακόσιους τους ενενήντα δυο,
οπού κατέβη ο Λάμπρος με τον ορισμόν
τον πόλεμον να κάμει όλων των Τουρκών.
Από το Τριέστι εβγήκεν, στην Πάργαν έραξε
μηνά των Ηπειρώτων, και όλους έκραξε.
Τον Κύρκον και Πασχάλη μαγιόρους έκαμε
και μέσα στα καράβια μαζί του έβανε.
Στέλνει την Μπέλα Βιέννα εις τον Σάλωνα
να ασκώσει τον Αντρούτσο, τον Μακέδονα,
στην Τζια να τόνε φέρει με τ’ ασκέρι του,
και όλα τα παλικάρια, τα πλιο άξια του.
Ύστερα τους Ψαριώτες, και αυτούς έκραξε,
γιατί τους Ηπειρώτες στην Τζίαν άφησε.
Συν τους Μακεδονίτες εδιόρισε,
να του την εφυλάττουν και καλά κρατούν,
και αυτός με τους νησώτες πάγει να πολεμούν.
Στις εικοσιτρείς ήτον τ’ Απριλιού,
ημέρα του Αγίου Γεωργιού,
που η τούρκικ’ αρμάδα φθάνει,
κι αυτός τον πόλεμον πιάνει.
Από το πρωί ως το βράδυ
ο πόλεμος δεν παύει
την καπετάνια έκαμε,
κάτω να μαϊνάρει.
Βιβλιογραφικά«Η ναυμαχία Λάμπρου Κατσώνη και εκστρατεία» στο Claude Fauriel, Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1999, τ.Β΄, σ. 59-60.
Επανάληψη Κεφαλαίου
Οι αγώνες των Σουλιωτών
Χάρτες του Σουλίου
Οι Σουλιώτες
Οι αγώνες των Σουλιωτών
More presentations from Dimitrios Ntoulis
Μια εικόνα χίλιες λέξεις...
Ένα χαρακτικό με φανταστική παράσταση του Σουλίου και εικόνες από τα σημερινά ερείπια του Σουλίου...
Η φυγή
«Τ’ άλογο! τ’ άλογο! Ομέρ Βριόνη.
Το Σούλι εχούμησε και μας πλακώνει.
Τ’ άλογο! τ’ άλογο! ακούς, σουρίζουν
ζεστά τα βόλια τους, μας φοβερίζουν.
Για ιδές, σα δαίμονες μας πελεκάνε!
Κάτου απ’ τον βράχο τους πώς ροβολάνε!
Δες τα κεφάλια μας, δες τα κουφάρια,
κυλάνε ανάκατα σα να ’ν’ λιθάρια.
Τ’ άλογο! τ’ άλογο! Ακούς πώς σκούζουν!
Οι λύκοι φθάσανε, ρυάζονται, γρούζουν.
Άνοιξ’ η κόλαση και μου ξερνάει
τον μαύρον κόσμο της για να με φάει.
Βριόνη, πρόφθασε. ακόμη ολίγο,
κι από τα νύχια τους δε θα ξεφύγω.
Τ’ άλογο!… Γνώρισα τη φουστανέλα
του εχθρού μου τ’ άσπονδου Λάμπρου Τζαβέλα.
Δεν τόνε βλέπετε; σα Χάρος φθάνει
ψηλά ανεμίζοντας το γιαταγάνι.
Νιώθω το χέρι του μες στην καρδιά,
που πάει σπαράζοντας τα σωθικά.
Απόσπασμα
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, «Η φυγή» στο Λίνος Πολίτης, Ποιητική Ανθολογία, τ.5, Αθήνα 1976, Δωδώνη, σ. 167-171.
«Τ’ άλογο! τ’ άλογο! Ομέρ Βριόνη.
Το Σούλι εχούμησε και μας πλακώνει.
Τ’ άλογο! τ’ άλογο! ακούς, σουρίζουν
ζεστά τα βόλια τους, μας φοβερίζουν.
Για ιδές, σα δαίμονες μας πελεκάνε!
Κάτου απ’ τον βράχο τους πώς ροβολάνε!
Δες τα κεφάλια μας, δες τα κουφάρια,
κυλάνε ανάκατα σα να ’ν’ λιθάρια.
Τ’ άλογο! τ’ άλογο! Ακούς πώς σκούζουν!
Οι λύκοι φθάσανε, ρυάζονται, γρούζουν.
Άνοιξ’ η κόλαση και μου ξερνάει
τον μαύρον κόσμο της για να με φάει.
Βριόνη, πρόφθασε. ακόμη ολίγο,
κι από τα νύχια τους δε θα ξεφύγω.
Τ’ άλογο!… Γνώρισα τη φουστανέλα
του εχθρού μου τ’ άσπονδου Λάμπρου Τζαβέλα.
Δεν τόνε βλέπετε; σα Χάρος φθάνει
ψηλά ανεμίζοντας το γιαταγάνι.
Νιώθω το χέρι του μες στην καρδιά,
που πάει σπαράζοντας τα σωθικά.
Απόσπασμα
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, «Η φυγή» στο Λίνος Πολίτης, Ποιητική Ανθολογία, τ.5, Αθήνα 1976, Δωδώνη, σ. 167-171.
Ο χορός του Ζαλόγγου είναι ένα ιστορικό γεγονός που συνέβη μετά την οριστική κατάληψη του Σουλίου από τα στρατεύματα του Αλή πασά, τον Δεκέμβριο του 1803, και μετά την αποχώρηση των Σουλιωτών από τα μέρη τους, κατά τα συμφωνηθέντα και υπογραφέντα μεταξύ του Αλή πασά και των Σουλιωτών στις 12 Δεκεμβρίου 1803.[1] Στις 18 Δεκεμβρίου του 1803 (παλαιό ημερολόγιο), στη κορυφή του όρους Ζάλογγο, εξελίχθηκαν γεγονότα τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα μια ομάδα Σουλιωτισσών με τα παιδιά τους να αποφασίσουν να πεθάνουν ελεύθερες παρά να πέσουν στα χέρια των Τουρκαλβανών. Έτσι, προτίμησαν, με μία πράξη αυτοθυσίας, αντί να ατιμαστούν από τον αιώνιο εχθρό τους, να πέσουν από την άκρη του γκρεμού «εν χορώ» και τραγουδώντας, όπως μαρτυρεί ο Σουλεϊμάν αγάς, Αλβανός αξιωματικός, περίλυπος μάρτυρας αυτής της αξιομνημόνευτης τραγωδίας
Πηγή:wikipedia |
Ο χορός του Ζαλόγγου (Έχε Γεια καημένε Κόσμε)
Το πασίγνωστο δημοτικοφανές τραγούδι του Ιωάννη Θ. Σακελλαρίδη το οποίο διαδόθηκε τόσο πολύ που θεωρείται πια δημοτικό. Ζώντος, ακόμα, του Σακελλαρίδη θεωρήθηκε από πολλούς δημοτικό, γι΄αυτό και όσες φορές εκδόθηκε (βλ. και Ψάχος) χαρακτηρίστηκε ως τέτοιο.
Το πασίγνωστο δημοτικοφανές τραγούδι του Ιωάννη Θ. Σακελλαρίδη το οποίο διαδόθηκε τόσο πολύ που θεωρείται πια δημοτικό. Ζώντος, ακόμα, του Σακελλαρίδη θεωρήθηκε από πολλούς δημοτικό, γι΄αυτό και όσες φορές εκδόθηκε (βλ. και Ψάχος) χαρακτηρίστηκε ως τέτοιο.