17. Οι γείτονες των Βυζαντινών
Ασκήσεις επανάληψης και εμπέδωσης του κεφαλαίου
18. Πέρσες και Άβαροι συμμαχούν εναντίον του Βυζαντίου
Άμυνα
Η νευραλγική θέση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, που απλωνόταν σε τρεις ηπείρους, απαιτούσε άρτια στρατιωτική οργάνωση. Αλλαγές παρατηρούμε και σε αυτό τον τομέα του κράτους καθώς περνάμε στη Μεσοβυζαντινή περίοδο. Η πρωτοβυζαντινή στρατιωτική οργάνωση εξαφανίζεται τον 7ο αιώνα. Στην περίοδο που ακολουθεί διαμορφώνονται δύο βασικές κατηγορίες στρατιωτικών σωμάτων, τα θέματα και τα τάγματα.
Η θεματική οργάνωση του κράτους παρείχε αξιόμαχους ντόπιους στρατιώτες, που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της βυζαντινής άμυνας και επίθεσης. Εκτός από τα θεματικά στρατεύματα, τις βυζαντινές ένοπλες δυνάμεις συμπλήρωναν τα τάγματα της αυτοκρατορικής φρουράς. Αυτά διαμορφώθηκαν ήδη τον 8ο αιώνα και αποτελούνταν από μισθοφόρους, βυζαντινούς ή ξένους.
Στον 9ο αιώνα τα τάγματα διαιρούνταν:
α) στις σχολές, σώματα από έφιππους και πεζούς στρατιώτες με επικεφαλής το δομέστικο των σχολών,
β) στους εξκουβήτορες, που χρησιμοποιούνταν συχνά σε εμπιστευτικές αποστολές με επικεφαλής ένα δομέστικο,
γ) στον αριθμό ή βίγλα, που είχε ως κύρια αποστολή τη φρούρηση του παλατιού και, σε περιπτώσεις εκστρατείας, της αυτοκρατορικής σκηνής με επικεφαλής ένα δρουγγάριο και
δ) στο τάγμα των ικανάτων, που ήταν το νεότερο σώμα της φρουράς και συγκροτήθηκε από το Νικηφόρο Α'.
Τα τάγματα αυτά, σε αντίθεση με την παλιότερη ανακτορική φρουρά, ήταν μάχιμα. Την κυρίως αυτοκρατορική φρουρά αποτελούσε η εταιρία, σώμα ξένων μισθοφόρων που διοικούσε ο εταιριάρχης.
Τον ισχυρό στρατό πλαισίωνε αυτή την περίοδο ένας εξίσου ισχυρός στόλος. Η αραβική επέκταση και κυρίως η ναυτική πολιτική του χαλίφη Μωαβία ανάγκασε τους βυζαντινούς, στα τέλη του 7ου αιώνα, να δημιουργήσουν αξιόμαχο στόλο. Αυτός χωρίστηκε από το Λέοντα Γ' σε μητροπολιτικό στόλο, που ήταν μικρής σημασίας ναυτική δύναμη, και σε θεματικό, που αποτελούσε και την κύρια δύναμη κρούσεως στη θάλασσα.
Πηγή: http://www.ime.gr/chronos/09/gr/p/610/main/p4c.html
Η νευραλγική θέση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, που απλωνόταν σε τρεις ηπείρους, απαιτούσε άρτια στρατιωτική οργάνωση. Αλλαγές παρατηρούμε και σε αυτό τον τομέα του κράτους καθώς περνάμε στη Μεσοβυζαντινή περίοδο. Η πρωτοβυζαντινή στρατιωτική οργάνωση εξαφανίζεται τον 7ο αιώνα. Στην περίοδο που ακολουθεί διαμορφώνονται δύο βασικές κατηγορίες στρατιωτικών σωμάτων, τα θέματα και τα τάγματα.
Η θεματική οργάνωση του κράτους παρείχε αξιόμαχους ντόπιους στρατιώτες, που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της βυζαντινής άμυνας και επίθεσης. Εκτός από τα θεματικά στρατεύματα, τις βυζαντινές ένοπλες δυνάμεις συμπλήρωναν τα τάγματα της αυτοκρατορικής φρουράς. Αυτά διαμορφώθηκαν ήδη τον 8ο αιώνα και αποτελούνταν από μισθοφόρους, βυζαντινούς ή ξένους.
Στον 9ο αιώνα τα τάγματα διαιρούνταν:
α) στις σχολές, σώματα από έφιππους και πεζούς στρατιώτες με επικεφαλής το δομέστικο των σχολών,
β) στους εξκουβήτορες, που χρησιμοποιούνταν συχνά σε εμπιστευτικές αποστολές με επικεφαλής ένα δομέστικο,
γ) στον αριθμό ή βίγλα, που είχε ως κύρια αποστολή τη φρούρηση του παλατιού και, σε περιπτώσεις εκστρατείας, της αυτοκρατορικής σκηνής με επικεφαλής ένα δρουγγάριο και
δ) στο τάγμα των ικανάτων, που ήταν το νεότερο σώμα της φρουράς και συγκροτήθηκε από το Νικηφόρο Α'.
Τα τάγματα αυτά, σε αντίθεση με την παλιότερη ανακτορική φρουρά, ήταν μάχιμα. Την κυρίως αυτοκρατορική φρουρά αποτελούσε η εταιρία, σώμα ξένων μισθοφόρων που διοικούσε ο εταιριάρχης.
Τον ισχυρό στρατό πλαισίωνε αυτή την περίοδο ένας εξίσου ισχυρός στόλος. Η αραβική επέκταση και κυρίως η ναυτική πολιτική του χαλίφη Μωαβία ανάγκασε τους βυζαντινούς, στα τέλη του 7ου αιώνα, να δημιουργήσουν αξιόμαχο στόλο. Αυτός χωρίστηκε από το Λέοντα Γ' σε μητροπολιτικό στόλο, που ήταν μικρής σημασίας ναυτική δύναμη, και σε θεματικό, που αποτελούσε και την κύρια δύναμη κρούσεως στη θάλασσα.
Πηγή: http://www.ime.gr/chronos/09/gr/p/610/main/p4c.html
|
|
Ασκήσεις επανάληψης και εμπέδωσης του κεφαλαίου
19. Οι Βυζαντινοί και οι Άραβες
Προς τα τέλη της βασιλείας του Ηράκλειου Α΄ εμφανίστηκαν στο ιστορικό προσκήνιο οι 'Aραβες, ως ένας νέος, καταλυτικός παράγοντας, που επρόκειτο να επηρεάσει τις τύχες όλων των λαών της Μεσογείου. Τα χρόνια που ο Ηράκλειος νικούσε τους Πέρσες, ο προφήτης Μωάμεθ έβαζε τα θεμέλια για τη θρησκευτική και πολιτική ένωση των Αράβων. Υπό την ηγεσία του οι σκορπισμένες φυλές της αραβικής χερσονήσου βρήκαν συνοχή και ξεχύθηκαν να υποτάξουν τους "απίστους". Πρώτος στόχος τους τα δύο μεγάλα γειτονικά κράτη, το περσικό και το βυζαντινό. Η Περσία κατακτήθηκε σχεδόν αμέσως, ενώ το Βυζάντιο έχασε μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια τις ανατολικές επαρχίες του, τη Συρία το 636, την Παλαιστίνη το 638 και το 640/2 την Αίγυπτο. Η εξάπλωση των Αράβων στη βόρεια Αφρική περιόρισε το βυζαντινό κράτος στη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια και τις ιταλικές του κτήσεις. Οι 'Aραβες μετά την κατάκτηση της Αφρικής στράφηκαν εναντίον των ευρωπαϊκών εδαφών. Το 711 πέρασαν στην Ισπανία από το Γιβραλτάρ και άρχισαν να κατακτούν το βησιγοτθικό κράτος.
Ο πρώτος εκπρόσωπος των Διαδόχων, Νικηφόρος Α', στάθηκε άτυχος στους αγώνες του με τους 'Aραβες, καθώς έκλεισε μαζί τους ειρήνη με την υποχρέωση πληρωμής βαρύτατου ετήσιου φόρου (806). Ο διάδοχός του,Μιχαήλ Α' κατάφερε να αποκρούσει εισβολή τους στη Μικρά Ασία το 812,ενώ εσωτερικές ταραχές που ακολούθησαν στο αραβικό κράτος απάλλαξαν κατά τα επόμενα χρόνια τους Βυζαντινούς από την απειλή τους. Κάποιες επιτυχίες στο μέτωπο με τους 'Aραβες σημείωσε και ο Λέων Ε'. Το χτύπημα όμως στην αυτοκρατορία ήρθε από τους 'Aραβες της Δύσης.
Στα χρόνια του Μιχαήλ Β''Aραβες της Ανδαλουσίας, αφού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ισπανία, κατέφυγαν στην Αίγυπτο καιαπό εκεί με πειρατικές επιδρομές κατέκτησαν την Κρήτη στο διάστημα μεταξύ 824 και 827. Τον ίδιο καιρό (827) άρχισε και η κατάληψη της Σικελίας από δυνάμεις των Αγιαβιδών Αράβων της Αφρικής. Η απώλεια της Κρήτης ήταν βαρύ πλήγμα για τους Βυζαντινούς, γιατί διευκόλυνε τιςαραβικές πειρατικές επιδρομές στο Αιγαίο. Για το λόγο αυτό το ζήτημα της ανακατάληψής της απασχόλησε αμέσως τους βυζαντινούς αυτοκράτορες,αν και τελικά επιτεύχθηκε αρκετά χρόνια αργότερα (961). Επί Θεόφιλου εντάθηκε ο αραβοβυζαντινός ανταγωνισμός, καθώς οι 'Aραβες της Ανατολής κατέλαβαν το Αμόριο (838), ενώ οι δυτικοί ομόφυλοί τους το δυτικό τμήμα της Σικελίας (βαθμιαία από το 840). Οι επιδρομές τους στη Μικρά Ασία συνεχίστηκαν και επί Μιχαήλ Γ', ο θρίαμβος όμως του στρατηγού του θέματος των Θρακησίων Πετρωνά, το 863 στη μάχη στο Αβυσιανό, έδειξε ότι η τύχη άρχιζε να στρέφεται προς το μέρος των Βυζαντινών.
Πηγή:http://www.ime.gr/chronos/09/gr/p/610/main/p3c.html
Ο πρώτος εκπρόσωπος των Διαδόχων, Νικηφόρος Α', στάθηκε άτυχος στους αγώνες του με τους 'Aραβες, καθώς έκλεισε μαζί τους ειρήνη με την υποχρέωση πληρωμής βαρύτατου ετήσιου φόρου (806). Ο διάδοχός του,Μιχαήλ Α' κατάφερε να αποκρούσει εισβολή τους στη Μικρά Ασία το 812,ενώ εσωτερικές ταραχές που ακολούθησαν στο αραβικό κράτος απάλλαξαν κατά τα επόμενα χρόνια τους Βυζαντινούς από την απειλή τους. Κάποιες επιτυχίες στο μέτωπο με τους 'Aραβες σημείωσε και ο Λέων Ε'. Το χτύπημα όμως στην αυτοκρατορία ήρθε από τους 'Aραβες της Δύσης.
Στα χρόνια του Μιχαήλ Β''Aραβες της Ανδαλουσίας, αφού αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ισπανία, κατέφυγαν στην Αίγυπτο καιαπό εκεί με πειρατικές επιδρομές κατέκτησαν την Κρήτη στο διάστημα μεταξύ 824 και 827. Τον ίδιο καιρό (827) άρχισε και η κατάληψη της Σικελίας από δυνάμεις των Αγιαβιδών Αράβων της Αφρικής. Η απώλεια της Κρήτης ήταν βαρύ πλήγμα για τους Βυζαντινούς, γιατί διευκόλυνε τιςαραβικές πειρατικές επιδρομές στο Αιγαίο. Για το λόγο αυτό το ζήτημα της ανακατάληψής της απασχόλησε αμέσως τους βυζαντινούς αυτοκράτορες,αν και τελικά επιτεύχθηκε αρκετά χρόνια αργότερα (961). Επί Θεόφιλου εντάθηκε ο αραβοβυζαντινός ανταγωνισμός, καθώς οι 'Aραβες της Ανατολής κατέλαβαν το Αμόριο (838), ενώ οι δυτικοί ομόφυλοί τους το δυτικό τμήμα της Σικελίας (βαθμιαία από το 840). Οι επιδρομές τους στη Μικρά Ασία συνεχίστηκαν και επί Μιχαήλ Γ', ο θρίαμβος όμως του στρατηγού του θέματος των Θρακησίων Πετρωνά, το 863 στη μάχη στο Αβυσιανό, έδειξε ότι η τύχη άρχιζε να στρέφεται προς το μέρος των Βυζαντινών.
Πηγή:http://www.ime.gr/chronos/09/gr/p/610/main/p3c.html
Ασκήσεις επανάληψης και εμπέδωσης του κεφαλαίου
20. Η φύλαξη των ανατολικών συνόρων
και οι Ακρίτες
Τα Ακριτικά Τραγούδια
ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ (απόσπασμα)
Ο Κωσταντίνος ο μικρός κι' ο Αλέξης ο αντρειωμένος,
και το μικρό Βλαχόπουλο, ο καστροπολεμίτης,
αντάμα τρων και πίνουνε και γλυκοκουβεντιάζουν,
κι' αντάμα έχουν τους μαύρους των 'ς τον πλάτανο δεμένους.
Του Κώστα τρώει τα σίδερα, τ' Αλέξη τα λιθάρια,
και του μικρού Βλαχόπουλου τα δέντρα ξερριζώνει.
Κ' εκεί που τρώγαν κ' έπιναν και που χαροκοπούσαν,
πουλάκι πήγε κ' έκατσε δεξιά μεριά 'ς την τάβλα.
Δεν κελάϊδούσε σαν πουλί, δεν έλεε σαν αηδόνι,
μόν' ελαλούσε κ' έλεγε ναθρωπινή κουβέντα.
"Εσείς τρώτε και πίνετε και λιανοτραγουδάτε,
και πίσω σας κουρσεύουνε Σαρακηνοϊ κουρσάροι.
Πήραν τ' Αλέξη τα παιδιά, του Κώστα τη γυναίκα,
και του μικρού Βλαχόπουλου την αρραβωνιασμένη."
Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΤΟΥ ΑΚΡΙΤΗ (απόσπασμα)
Ως έτρωγα κι' ως έπινα σε μαρμαρένια τάβλα,
ο μαύρος μου χλιμίντρισε και το σπαθί μου ερράη,
κ' εμένα ο νους μου τό βαλε, παντρεύουν την καλή μου,
με κάποιον άλλον τη βλογούν κ' εκείνη δεν τον θέλει,
παντρευαρραβωνιάζουν την κ' εμένα μ' αστοχούνε.
Περνώ και πάω 'ς τους μαύρους μου, τους εβδομηνταπέντε.
"Μαύροι μου ακριβοτάγιστοι και μοσκαναθρεμμένοι,
ποιος ειν' αψύς και γλήγορος, να τον καβαλλικέψω,
ν' αστράψη 'ς την ανατολή και να βρεθή 'ς τη δύση;"
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ
Α'
Ό Διγενής ψυχομαχεί κ' η γη τόνε τρομάσσει.
Βροντά κι' αστράφτει ο ουρανός και σειέτ' ο απάνω κόσμος,
κι' ο κάτω κόσμος άνοιξε και τρίζουν τα θεμέλια,
κ' η πλάκα τον ανατριχιά πως θα τόνε σκεπάση,
πως θα σκεπάση τον αϊτό τση γης τον αντρειωμένο.
Σπίτι δεν τον εσκέπαζε, σπήλιο δεν τον εχώρει,
τα όρη εδιασκέλιζε, βουνού κορφαίς επήδα,
χαράκι' αμαδολόγανε και ριζιμιά ξεκούνειε.
'Σ το βίτσιμά πιανε πουλιά, 'ς το πέταμα γεράκια,
'ς το γλάκιο και 'ς το πήδημα τα λάφια και ταγρίμια.
Ζηλεύγει ο Χάρος με χωσιά, μακρά τόνε βιγλίζει,
κ' ελάβωσέ του την καρδιά και τη ψυχή του πήρε.
Β'
[Κατά το επόμενον άσμα ο Διγενής αποθνήσκει, νικηθείς εν πάλη προς τον Χάρον. Ο φοβερός αντίπαλος αυτού περιγράφεται κατά το πρότυπον των παραστάσεων του ψυχοπομπού αρχαγγέλου Μιχαήλ εν ταις αγιογραφίαις των εκκλησιών.]
Τρίτη εγεννήθη ο Διγενής και Τρίτη θα πεθάνη.
Πιάνει καλεί τους φίλους του κι' όλους τους αντρειωμένους,
νά ρθη ο Μηνάς κι' ο Μαυραϊλής, νά ρθη κι' ο γιος του Δράκου
νά ρθη κι' ο Τρεμαντάχειλος, που τρέμει η γη κι' ο κόσμος.
Κ' επήγαν και τον ηύρανε 'ς τον κάμπο ξαπλωμένο.
Βογγάει, τρέμουν τα βουνά, βογγάει, τρέμουν οι κάμποι.
"Σαν τι να σ' ηύρε Διγενή, και θέλεις να πεθάνης;
-Φίλοι, καλώς ωρίσατε, φίλοι κι' αγαπημένοι,
συχάσατε, καθήσατε κ' εγώ σας αφηγειέμαι.
Της Αραβίνας τα βουνά, της Σύρας τα λαγκάδια,
που κει συνδυό δεν περπατούν, συντρείς δεν κουβεντιάζουν,
παρά πενήντα κ' εκατό, και πάλε φόβο νέχουν,
κ' εγώ μονάχος πέρασα πεζός κι' αρματωμένος,
με τετραπίθαμο σπαθί, με τρεις οργυαίς κοντάρι.
Βουνά και κάμπους έδειρα, βουνά και καταράχια,
νυχτιαίς χωρίς αστροφεγγιά, νυχτιαίς χωρίς φεγγάρι.
Και τόσα χρόνια πού ζησα δω 'ς τον απάνου κόσμο
κανένα δε φοβήθηκα από τους αντρειωμένους.
Τώρα είδα έναν ξυπόλυτο και λαμπροφορεμένο,
πόχει του ρίσου τα πλουμιά, της αστραπής τα μάτια,
με κράζει να παλέψωμε σε μαρμαρένια αλώνια
κι' όποιος νικήση από τους δυο να παίρνη την ψυχή του."
Κ' επήγαν κ' επαλέψανε 'ς τα μαρμαρένια αλώνια,
κι' όθε χτυπάει ο Διγενής, το αίμα αυλάκι κάνει,
κι' όθε χτυπάει ό Χάροντας, το αίμα τράφο κάνει.
ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ (απόσπασμα)
Ο Κωσταντίνος ο μικρός κι' ο Αλέξης ο αντρειωμένος,
και το μικρό Βλαχόπουλο, ο καστροπολεμίτης,
αντάμα τρων και πίνουνε και γλυκοκουβεντιάζουν,
κι' αντάμα έχουν τους μαύρους των 'ς τον πλάτανο δεμένους.
Του Κώστα τρώει τα σίδερα, τ' Αλέξη τα λιθάρια,
και του μικρού Βλαχόπουλου τα δέντρα ξερριζώνει.
Κ' εκεί που τρώγαν κ' έπιναν και που χαροκοπούσαν,
πουλάκι πήγε κ' έκατσε δεξιά μεριά 'ς την τάβλα.
Δεν κελάϊδούσε σαν πουλί, δεν έλεε σαν αηδόνι,
μόν' ελαλούσε κ' έλεγε ναθρωπινή κουβέντα.
"Εσείς τρώτε και πίνετε και λιανοτραγουδάτε,
και πίσω σας κουρσεύουνε Σαρακηνοϊ κουρσάροι.
Πήραν τ' Αλέξη τα παιδιά, του Κώστα τη γυναίκα,
και του μικρού Βλαχόπουλου την αρραβωνιασμένη."
Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΟΣ ΤΟΥ ΑΚΡΙΤΗ (απόσπασμα)
Ως έτρωγα κι' ως έπινα σε μαρμαρένια τάβλα,
ο μαύρος μου χλιμίντρισε και το σπαθί μου ερράη,
κ' εμένα ο νους μου τό βαλε, παντρεύουν την καλή μου,
με κάποιον άλλον τη βλογούν κ' εκείνη δεν τον θέλει,
παντρευαρραβωνιάζουν την κ' εμένα μ' αστοχούνε.
Περνώ και πάω 'ς τους μαύρους μου, τους εβδομηνταπέντε.
"Μαύροι μου ακριβοτάγιστοι και μοσκαναθρεμμένοι,
ποιος ειν' αψύς και γλήγορος, να τον καβαλλικέψω,
ν' αστράψη 'ς την ανατολή και να βρεθή 'ς τη δύση;"
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ
Α'
Ό Διγενής ψυχομαχεί κ' η γη τόνε τρομάσσει.
Βροντά κι' αστράφτει ο ουρανός και σειέτ' ο απάνω κόσμος,
κι' ο κάτω κόσμος άνοιξε και τρίζουν τα θεμέλια,
κ' η πλάκα τον ανατριχιά πως θα τόνε σκεπάση,
πως θα σκεπάση τον αϊτό τση γης τον αντρειωμένο.
Σπίτι δεν τον εσκέπαζε, σπήλιο δεν τον εχώρει,
τα όρη εδιασκέλιζε, βουνού κορφαίς επήδα,
χαράκι' αμαδολόγανε και ριζιμιά ξεκούνειε.
'Σ το βίτσιμά πιανε πουλιά, 'ς το πέταμα γεράκια,
'ς το γλάκιο και 'ς το πήδημα τα λάφια και ταγρίμια.
Ζηλεύγει ο Χάρος με χωσιά, μακρά τόνε βιγλίζει,
κ' ελάβωσέ του την καρδιά και τη ψυχή του πήρε.
Β'
[Κατά το επόμενον άσμα ο Διγενής αποθνήσκει, νικηθείς εν πάλη προς τον Χάρον. Ο φοβερός αντίπαλος αυτού περιγράφεται κατά το πρότυπον των παραστάσεων του ψυχοπομπού αρχαγγέλου Μιχαήλ εν ταις αγιογραφίαις των εκκλησιών.]
Τρίτη εγεννήθη ο Διγενής και Τρίτη θα πεθάνη.
Πιάνει καλεί τους φίλους του κι' όλους τους αντρειωμένους,
νά ρθη ο Μηνάς κι' ο Μαυραϊλής, νά ρθη κι' ο γιος του Δράκου
νά ρθη κι' ο Τρεμαντάχειλος, που τρέμει η γη κι' ο κόσμος.
Κ' επήγαν και τον ηύρανε 'ς τον κάμπο ξαπλωμένο.
Βογγάει, τρέμουν τα βουνά, βογγάει, τρέμουν οι κάμποι.
"Σαν τι να σ' ηύρε Διγενή, και θέλεις να πεθάνης;
-Φίλοι, καλώς ωρίσατε, φίλοι κι' αγαπημένοι,
συχάσατε, καθήσατε κ' εγώ σας αφηγειέμαι.
Της Αραβίνας τα βουνά, της Σύρας τα λαγκάδια,
που κει συνδυό δεν περπατούν, συντρείς δεν κουβεντιάζουν,
παρά πενήντα κ' εκατό, και πάλε φόβο νέχουν,
κ' εγώ μονάχος πέρασα πεζός κι' αρματωμένος,
με τετραπίθαμο σπαθί, με τρεις οργυαίς κοντάρι.
Βουνά και κάμπους έδειρα, βουνά και καταράχια,
νυχτιαίς χωρίς αστροφεγγιά, νυχτιαίς χωρίς φεγγάρι.
Και τόσα χρόνια πού ζησα δω 'ς τον απάνου κόσμο
κανένα δε φοβήθηκα από τους αντρειωμένους.
Τώρα είδα έναν ξυπόλυτο και λαμπροφορεμένο,
πόχει του ρίσου τα πλουμιά, της αστραπής τα μάτια,
με κράζει να παλέψωμε σε μαρμαρένια αλώνια
κι' όποιος νικήση από τους δυο να παίρνη την ψυχή του."
Κ' επήγαν κ' επαλέψανε 'ς τα μαρμαρένια αλώνια,
κι' όθε χτυπάει ο Διγενής, το αίμα αυλάκι κάνει,
κι' όθε χτυπάει ό Χάροντας, το αίμα τράφο κάνει.
Ασκήσεις επανάληψης και εμπέδωσης του κεφαλαίου
21. Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει
τους Σλάβους
Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει τους Σλάβους
View more presentations or Upload your own.
Ασκήσεις επανάληψης και εμπέδωσης του κεφαλαίου
1) Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει τους Σλάβους
2) Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει τους Σλάβους
3) Άσκηση 1
4) Άσκηση 2
5) Άσκηση 3
2) Το Βυζάντιο εκχριστιανίζει τους Σλάβους
3) Άσκηση 1
4) Άσκηση 2
5) Άσκηση 3
22. Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με
τους Βούλγαρους και τους Ρώσους
Ασκήσεις επανάληψης και εμπέδωσης του κεφαλαίου
Επανάληψη Ενότητας
Επαναληπτικές_Ερωτήσεις_Ιστορίας_Δ΄_Ενότητα.pdf | |
File Size: | 213 kb |
File Type: |