ΕΝΟΤΗΤΑ 13η
10-0159-02_glossa_st-dim_te-t2.pdf | |
File Size: | 4138 kb |
File Type: |
1) Οι Εγκλίσεις του Ρήματος
Το ρήμα εμφανίζεται με πέντε διαφορετικές μορφές. Άρα, έχουμε πέντε εγκλίσεις. Αυτές είναι η οριστική, η υποτακτική, η προστακτική, το απαρέμφατο και η μετοχή.
- Η οριστική φανερώνει κυρίως: το πραγματικό και το βέβαιο
- Η υποτακτική φανερώνει κυρίως: α) το ενδεχόμενο και β) το επιθυμητό
- Η προστακτική φανερώνει: α) προσταγή, β) προτροπή, γ) απαγόρευση, ή ακόμα και: δ) παράκληση, ε) ευχή, στ) έντονη περιέργεια
- Το απαρέμφατο, είναι άκλιτο και χρησιμεύει για τον σχηματισμό ορισμένων χρόνων του ρήματος (Παρακείμενος, Υπερσυντέλικος, Συντελεσμένος Μέλλοντας). Απαρέμφατο έχει μόνο ο Αόριστος στην ενεργητική και την παθητική φωνή. Π.χ. το απαρέμφατο του ρήματος δένω είναι:δέσει, του λύνω:λύσει, του γράφω: γράψει, του παίζω:παίξει, του διαβάζω:διαβάσει, του ακούω:ακούσει κ.λ.π.
- Η μετοχή είναι τύπος του ρήματος που φανερώνει διάθεση, τρόπο, χρόνο και στην παθητική φωνή έχει γένη και αριθμό. Η μετοχή του ενστώτα της ενεργητικής φωνής είναι άκλιτη π.χ. δένοντας, τραγουδώντας. Η μετοχή του ενεστώτα ενεργητικής φωνής δηλώνει πράξη που γίνεται ταυτόχρονα με την πράξη που δηλώνει το ρήμα της πρότασης στην οποία βρίσκεται η μετοχή, π.χ. Έδινε εντολές με τα χέρια μιλώντας ταυτόχρονα στο κινητό. Η μετοχή στην παθητική φωνή αντίθετα μοιάζει με επίθετο, κλίνεται και στα τρία γένη και στους δύο αριθμούς όπως τα επίθετα και λειτουργεί ως επίθετο (επιθετική μετοχή) π.χ. δεμένος, τραγουδισμένος.
οριστική: Δένω τα κορδόνια των παπουτσιών μου.
υποτακτική: Δεν ξέρω να δένω τα κορδόνια των παπουτσιών μου.
προστακτική: Δένε τα κορδόνια των παπουτσιών σου.
απαρέμφατο: Έχω δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών μου.
μετοχή: α) Δένοντας τα κορδόνια των παπουτσιών μου βρήκα ένα ευρώ
β) Τα κορδόνια των παπουτσιών μου είναι δεμένα.
Τις εγκλίσεις μπορούμε να τις χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες: α) στις προσωπικές και β) στις απρόσωπες.
- α) προσωπικές εγκλίσεις, αυτές δηλαδή που έχουν διαφορετικούς τύπους για τα διαφορετικά πρόσωπα του ρήματος. Στις προσωπικές κατατάσσονται: α) η οριστική, β) η υποτακτική και γ) η προστακτική
- β) απρόσωπες εγκλίσεις, αυτές δηλαδή που έχουν τον ίδιο τύπο για τα διαφορετικά πρόσωπα του ρήματος. Στις απρόσωπες εγκλίσεις κατατάσσονται: α) το απαρέμφατο και β) η μετοχή
προσωπικές
- οριστική: Δένω τα κορδόνια των παπουτσιών μου.
- υποτακτική: Δεν ξέρω να δένω τα κορδόνια των παπουτσιών μου.
- προστακτική: Δένε τα κορδόνια των παπουτσιών σου.
απρόσωπες
- απαρέμφατο: Έχω δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών μου.
- μετοχή: α) Δένοντας τα κορδόνια των παπουτσιών μου βρήκα ένα ευρώ
Στους πίνακες που ακολουθούν φαίνονται οι διαφορετικοί τύποι για τα διαφορετικά πρόσωπα του ρήματος στις προσωπικές εγκλίσεις στον ενεστώτα της ενεργητικής φωνής του ρ. δένω στην καταφατική και αρνητική μορφή:
καταφατική μορφή
αριθμοί πρόσωπο οριστική υποτακτική προστακτική
α δένω να δένω
ενικός β δένεις να δένεις δένε
γ δένει να δένει
α δένουμε να δένουμε
πληθυντικός β δένετε να δένετε δένετε
γ δένουν να δένουν
αρνητική μορφή
αριθμοί πρόσωπο οριστική υποτακτική προστακτική
α δε δένω να μη δένω
ενικός β δε δένεις να μη δένεις
γ δε δένει να μη δένει
α δε δένουμε να μη δένουμε
πληθυντικός β δεν δένετε να μη δένετε
γ δε δένουν να μη δένουν
Τις εγκλίσεις σε όλους τους χρόνους μπορείς να τις βρεις εδώ
Από τη μελέτη των παραπάνω πινάκων συμπεραίνουμε ότι για να σχηματίσουμε την υποτακτική χρησιμοποιούμε τους ίδιους τύπους με εκείνους της οριστικής, χρησιμοποιούμε όμως επιπλέον το μόριο να ή τους συνδέσμους αν, εάν, σαν, πριν, πριν να, μόλις, προτού, άμα, γιανα, μήπως, μην (με τη σημασία του μήπως).
Στην αρνητική μορφή η οριστική έχει άρνηση δε(ν), ενώ η υποτακτική έχει άρνηση μη(ν).
Για την οριστική στο Μέλλοντα χρησιμοποιούμε το μόριο θα.
Η προστακτική έχει τύπους μόνο για το β΄ ενικό και το β΄ πληθυντικό και έχει διαφορετικούς τύπους από την οριστική, τουλάχιστον για το β’ ενικό (δένε). Η προστακτική δεν έχει τύπους για την άρνηση*. Όταν θέλουμε να δώσουμε αρνητική προσταγή χρησιμοποιούμε την υποτακτική, π.χ.
Τρέχα γρήγορα (προστακτική) / Μην τρέχεις γρήγορα (υποτακτική).
Με λίγα λόγια:
Στην οριστική χρησιμοποιούμε το μόριο θα και την άρνηση δεν.
Στην υποτακτική χρησιμοποιούμε τα μόρια να ή ας και την άρνηση μη(ν).
Η προστακτική έχει δικούς της τύπους και δεν έχει άρνηση.
Πηγή: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/egliseis-rim-NE.htm
εγκλίσεις_ρημάτων.docx | |
File Size: | 21 kb |
File Type: | docx |
Ασκήσεις
egkliseis_rhmaton.pdf | |
File Size: | 202 kb |
File Type: |
2. Υποθετικός Λόγος
Ασκήσεις
Υποθετικός-λόγος-υποθετικές-προτάσεις.pdf | |
File Size: | 143 kb |
File Type: |
3. Ευθύς και πλάγιος λόγος
Ασκήσεις
Ευθύς-και-πλάγιος-λόγος_.pdf | |
File Size: | 256 kb |
File Type: |
ΕΥΘΥΣ_ΚΑΙ_ΠΛΑΓΙΟΣ_ΛΟΓΟΣ.docx | |
File Size: | 13 kb |
File Type: | docx |
4. Επίθετα σε -ων,-ούσα,-ον
και
Επίθετα σε -υς, -εία, -υ
Ασκήσεις
επίθετα_σε-ος-ος-ο_και-ων-ουσα-ον_.pdf | |
File Size: | 101 kb |
File Type: |
4. Παραγωγή Γραπτού Λόγου
Για να κάνουμε κόμικς:
- Επιλέγουμε αριθμό και διαστάσεις πλαισίων για τις εικόνες μας
- Διαλέγουμε τους ήρωες
- Σκεφτόμαστε μια σύντομη ιστορία
- Κάνουμε τις εικόνες για την ιστορία μας και τις βάζουμε στη σειρά
- Δίνουμε έκφραση και κίνηση στους ήρωες της ιστορίας μας
- Επιλέγουμε φόντο και προσθέτουμε αντικείμενα
- Προσθέτουμε τίτλο, λεζάντες, συννεφάκια με διαλόγους, ήχους και σύμβολα
- Βάζουμε τίτλο και προσθέτουμε το όνομά μας
Ασκήσεις
1. Παίρνω συνέντευξη από κάποιο συγγενικό μου πρόσωπο και κατά προτίμηση κάποιον ηλικιωμένο (παππού, γιαγιά, θείο, θεία ή κάποιον οικογενειακό φίλο-η. Το θέμα της συνέντευξης είναι "Πώς ήταν το Δημοτικό σχολείο στα χρόνια τους". Μην παραλείψετε να τους ρωτήσετε για το πρόγραμμα σπουδών και τα μαθήματα που έκαναν, για το ωράριο και τις μέρες που παρακολουθούσαν στο σχολείο, για τις εξετάσεις, για τους δασκάλους τους, για τα κτήρια και τις υποδομές του σχολείου τους, για τα μέσα που διέθετε το σχολείο τους, για τους κανόνες που ακολουθούσαν, για τα παιχνίδια που έπαιζαν στα διαλείμματα κ.τ.λ. Επίσης, μην παραλείψετε να δώσετε και έναν προσωπικό τόνο στην συνέντευξη, δηλαδή κάποιες ερωτήσεις σας πρέπει να είναι αφορούν πέρα από το σχολείο των παλιώ χρόνων και τη προσωπική διαδρομή ή τις προσωπικές απόψεις του συνεντευξιαζόμενου. Π.χ. μπορείτε να τους ρωτήσετε αν υπάρχει κάτι που τους σημάδεψε ή κάποια ανάμνηση που τους έμεινε χαραγμένη στη μνήμη από τη φοίτηση τους στο Δημοτικό σχολείο κ.τ.λ.
2. Περιγράφω το επάγγελμα κάποιου αγαπητού μου προσώπου, κάποιου που γνωρίζω καλά και μπορεί να μου δώσει πληροφορίες γύρω από το επάγγελμα του (του μπαμπά, της μαμάς ή κάποιου στενού οικογενειακού φίλου κ.τ.λ.)
3. Επιλέξτε τους ήρωες και μια σύντομη ιστοριά και φτιάξτε ένα μικρό κόμικ.
2. Περιγράφω το επάγγελμα κάποιου αγαπητού μου προσώπου, κάποιου που γνωρίζω καλά και μπορεί να μου δώσει πληροφορίες γύρω από το επάγγελμα του (του μπαμπά, της μαμάς ή κάποιου στενού οικογενειακού φίλου κ.τ.λ.)
3. Επιλέξτε τους ήρωες και μια σύντομη ιστοριά και φτιάξτε ένα μικρό κόμικ.